Miasto i Gmina Brok - brok.pl

W dniu 5 października 2021 r. o godzinie 12:00 odbyła się ceremonia, podczas której zaprezentowano tablicę upamiętniającą cmentarz żydowski w Broku, usytuowany tuż za cmentarzem katolickim, między ulicami Konopnickiej, Narutowicza i Sienkiewicza.

Za organizację uroczystości odpowiedzialne było Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa przy współpracy Urzędu Gminy Brok i Biblioteki Publicznej w Broku. Na wstępie Dyrektor Biblioteki Publicznej w Broku p. Ewa Młynarczuk podkreśliła, że „cmentarz żydowski w Broku jest materialnym dowodem obecności społeczności żydowskiej na terenie miasta, a ceremonia stanowi okazję do przekazania, w szczególności młodemu pokoleniu, pamięci o wielonarodowej i wieloreligijnej tradycji kulturowej I i II Rzeczpospolitej”.

Następnie głos zabrał Burmistrz Miasta i Gminy Brok p. Marek Młyński, który powitał zaproszonych gości: p. Małgorzatę Balcerzak - Kierownika Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie delegatura w Ostrołęce, p. Bartosza Skaldawskiego- Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, p. Jolantę Gumulę – Zastępcę Dyrektora do spraw programowych w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, p. Łucję Koch – Pełnomocnika Dyrektora ds. Projektu Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, p. Piotra Puchtę- Dyrektora Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Rabina Icchak Rapoport – Rabina w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, p. Józefa Rostkowskiego- Wicestarostę Powiatu Ostrowskiego, Ks. Prałata Jarosława Hrynaszkiewicza- Proboszcza Parafii pw. Św. Andrzeja Apostoła w Broku, kom. Justynę Biedrzycką- Komendanta Komisariatu Policji w Małkini Górnej, p. Sylwestra Runo - Przewodniczącego Rady Gminy w Broku wraz z Radnymi i Sołtysami, p. Annę Dawidczyk - Sekretarza Gminy Brok, Kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, a także młodzież szkolną z nauczycielami, mieszkańców i wszystkich zgromadzonych, biorących udział w ceremonii.

Pan Burmistrz w swoim przemówieniu nakreślił rys historyczny osadnictwa żydowskiego w Broku, po czym przeszedł do charakterystyki nekropolii. Wspomniał też, że "wieloletnia historia żydowskich mieszkańców Broku zanika i wymaga jak najszerszego udokumentowania".

W dalszej części uroczystości Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa p. Bartosz Skaldawski zaznaczył w swojej wypowiedzi, że „pamięć ludzka zanika, a gwarancją jej zachowania jest pozostawianie i ochrona materialnych śladów naszej historii”, po czym opisał etapy realizacji powstałego w 2018 roku programu rządowego „Oznakowanie cmentarzy żydowskich na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.”

Wśród prelegentów znalazł się m. in. także ks. Prałat Jarosław Hrynaszkiewicz. W wygłoszonym słowie zwrócił uwagę zgromadzonych osób na bliskie sąsiedztwo cmentarza żydowskiego i katolickiego, przypominające o żyjących niegdyś obok siebie ludziach dwóch różnych wyznań. Proboszcz brokowskiej Parafii dodał, iż „powinniśmy kontynuować to dziedzictwo i być z niego dumni”.

Później o zabranie głosu oraz modlitwę poproszony został Rabin Icchak Rapoport, rabin w gminie wyznaniowej żydowskiej w Warszawie.

W swojej wypowiedzi odniósł się do fragmentu Tory o potopie, który tego dnia studiowali Żydzi na całym świecie. Nadmienił, że żydowskie społeczeństwo, które istnieje dzisiaj będzie wyglądało inaczej niż przed wojną, tak samo jak świat odbudowywany przez ludzi po potopie nie był już taki jak wcześniej, co jednak nie może wstrzymywać nas od budowania żydowskiej wspólnoty. Następnie w języku polskim i hebrajskim odmówił Psalm 23 i odśpiewał modlitwę za zmarłych.

Ostatnim punktem programu było złożenie kwiatów, zapalenie zniczy pod oznakowaniem cmentarza i złożenie kamyków na macewach przez przedstawicieli różnych instytucji, władz samorządowych, Biblioteki Publicznej w Broku, a także młodzieży szkolnej.

Cmentarz żydowski w Broku został upamiętniony w ramach programu „Oznakowanie cmentarzy żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej” realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Ceremonia zrealizowana została w ramach projektu „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe” możliwego dzięki grantowi udzielonemu Muzeum POLIN przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.